Բույսերի որոշ մոլախոտային տեսակների տարածվածության կանխատեսումը Հայաստանում եւ Կովկասում
Բանալի բառեր-:
Ինվազիվ եւ էքսպանսիվ բուսատեսակներ, տարածվածության կանխատեսում, կլիմայի փոփոխությունԱմփոփում
Հոդվածում բերվում են 5 ինվազիվ (Ailanthus altissima, Robinia pseudoacacia, Silybum marianum, Echinocystis lobata, Impatiens glandulifera) եւ 3 էքսպանսիվ (Astragalus galegiformis, Clematis orientalis, Tanacetum vulgare) բուսատեսակների Հայաստանում տարածվածության հետազոտության արդյունքները: Այս բույսերի ժամանակակից տարածվածության հիման վրա, օգտագործելով համակարգչային DIVA-GIS (BioClim) ծրագիրը, կազմվել են դրանց հետագա տարածման նախագուշակությունները` կիրառելով կլիմայի փոփոխության տարբեր սցենարներ: Բերվում են հետազոտված տեսակների ժամանակակից տարածվածության եւ գծագրված արեալների փոփոխությունների կանխատեսման քարտեզները: Բացի դրանից, հոդվածում դիտարկված է 6 տեսակի միաշաքիլ բույսերի տարածվածությունը Կովկասում, որոնք Գրոսհեյմի (1939) կողմից նշված են որպես մոլախոտային “եկվորներ” եւ հայտնաբերվել են Հայաստանում: Հեղինակների կողմից ցույց է տրված բնական էկոհամակարգերի նկատմամբ ինվազիվ եւ էքսպանսիվ տեսակների վտանգի աստիճանի գնահատման անհրաժեշտությունը, այն առաջնային տեսակների ընդգծումը, որոնց նկատմամբ անհրաժեշտ է իրականացնել քանակի իջեցման եւ/կամ էրադիկացիայի գործողություններ:
Հղումներ
Габриэлян Э. Ц. 1959. О новых флористических находках злаков из Армении // Изв. АН АрмССР, 12, 4: 17—20.
Габриэлян Э. Ц. 2010. Род Panicum // Флора Армении. Liechtenstein, 11: 418—420.
Гроссгейм А. А. 1939. О распространении по Кавказу субтропических однодольных пришельцев-сорняков. Баку. 78 с.
Егорова Т. В. 1991. Обзор подсемейств Cyperoideae и Rhynchosporoideae (Cyperaceae) флоры Кавказа // Новости систематики высших растений, 28: 5—21.
Егорова Т. В. 2006. Семейство Cyperaceae // Конспект Флоры Кавказа. Санкт-Петербург, 2: 179—244.
Зернов А. С. 2006. Флора Северо-Западного Кавказа. М., 664 с.
Красная книга Армянской ССР (растения). 1989. Ереван, 270 с.
Тахтаджян А. Л., Федоров А. А. 1972. Флора Еревана. Л., 394 с.
Троицкий Н. А. 1934. Дантония (Danthonia calycina (Vill.) Rchb.), как угроза засорения сенокосов // Тр. Тифл. бот. ин-та, 1: 175—208.
Файвуш Г. М. Прогноз распространения некоторых инвазивных видов Армении // Тезисы Межд. научн. конф. «АрменТахтаджян: развитие ботаники в Армении», Ереван, 6—8 октября 2010 г. Ереван, 2010, с. 65—67.
Ханджян Н. С. 1983. Флористические находки в Северной Армении // Биолог. ж. Армении, 36, 1: 9—12.
Ханджян Н. С. 2001. Род Torulinum // Флора Армении. Liechtenstein, 10: 423—424.
Цвелев Н. Н. 2006. Сем. Poaceae // Конспект Флоры Кавказа. Санкт-Петербург, 2: 248—378.
Fayvush G. 2008. Investigation of invasive plant species in Armenia // Abstr. of 5th European conference on biological invasions “Neobiota: towards a synthesis”, Prague (Czech Republic), 23—26 September 2008: 72.
Kikodze D., Memiadze N., Kharazishvili D., Manvelidze Z., Mueller-Schaerer H. 2009. The alien flora of Georgia. Tbilisi. 36 p.
Second National Communication on Climate Change. 2010. Yerevan, 102 p.
Tamanyan K. G. 2008. Invasive plant species and agriculture in Armenia. Abstr. of 5th European conference on biological invasions “Neobiota: towards a synthesis”, Prague (Czech Republic), 23—26 September 2008: 114.
Tamanyan K., Fayvush G., Nanagyulyan S., Danielyan T. (eds.). 2010. The Red Book of plants of Armenian Republic (higher plants and fungi). Yerevan, 598 p.
