Potentilla s. l. ցեղի որոշ տեսակների հարմարվողական համալիրի մորֆոլոգիական բաղադրիչները ։
Բանալի բառեր-:
Potentilla, հարմարվողականություն, կյանքի, ձևեր, տերև, տերևակից, տրիխոմներԱմփոփում
Հարմարեցումը միշտ էլ առանձնահատկությունների համալիր է: Որոշ դեպքերում նույն մակրո- և միկրոմորֆոլոգիական հատկությունները կարող են հարմարվել տարբեր էկոլոգիա ունեցող բույսերի համար։ Աննշան վերադասավորումները ապահովում են դրանց ֆունկցիոնալ ձևափոխումը: Տարբեր էկոլոգիական պայմաններում տարածված նույն ցեղի տեսակների համեմատությունը կարող է բացահայտել հիմնական հատկությունները, որոնք ապահովում են հարմարվողականություն շրջակա միջավայրի տարբեր պայմաններին: Որպես այդպիսի օբյեկտ ընտրվել են Potentilla (=Dasiphora) ցեղի տեսակները՝ տարբեր ապրելաձևերով ևէկոլոգիայով, որոնք աճում են Հայաստանում: Բացահայտվել են առաջատար մորֆոլոգիական հատկանիշերը, որոնք վեգետացիոն սեզոնի ընթացքում ապահովում են բույսի հարմարեցումը բնակավայրին, սրանք տերևի կառուցվածքային առանձնահատկություններն են։ Հաջորդ տարիների աճման կենտրոնների պահպանությունը և պաշտպանությունն ապահովվում են տերևակիցների և բույսի մազանման առանձնահատկությունները: Բացահայտված կառույցները լրացնում են տեսակների կյանքի ձևի հարմարվողական ներուժը:
Հղումներ
Арманд Д. Л., Добрынин Б. Ф., Ефремов Ю. К., Зиман Л. Я., Мурзаев Э. М., Спрыгина Л. Н. 1956. Зарубежная Азия. Физическая география. Москва. 607 с.
Баранов М. П., Степанова А. В. 2003. Жизненная форма Comarum palustre L. // Тр. Биолог. научно-иссл. ин-та СПбГУ. 50: 56-68.
Василевская В. К. 1940. Анатомо-морфологические особенности растений холодных и жарких пустынь Средней Азии // Уч. зап. ЛГУ. 62: 48-158.
Василевская В. К. 1954. Формирование листа засухоустойчивых растений. Ашхабад.183 с.
Василевская В. К. 1965. Структурные приспособления растений жарких и холодных пустынь Средней Азии и Казахстана // Проблемы современной ботаники. II: 5-17.
Габриэлян Э. Ц. (ред.). 1990. Красная книга Армянской ССР. Ереван. 283 с.
Гамалей Ю.В. 2004. Транспортная система сосудистых растений. СПб. 424 с.
Гамалей Ю.В. 2011. Криофиты Евразии: происхождение и структурно-функциональная специфика // Бот. журн. 96. 12: 1521-1546.
Гроссгейм А. А. 1952. Potentilla // Флора Кавказа. 5: 61-82. Москва-Ленинград.
Камелин Р. В. 1969. Материалы к флоре Памиро- Алая. Potentilla biflora Willd. // Бот. журн. 54. 3: 380-388.
Камелин Р. В. 1971. Критические заметки о лапчатках // Новости систематики высших растений. 8: 168-172.
Камелин Р. В. 2001. Род Potentilla L. // Флора Восточной Европы. 10: 394-452. Ленинград.
Курбатский В. И. 1999. Заметки по роду Potentillа L. во флоре Сибири // Turczаninovia. 2 (3): 10-18.
Курбатский В. И. 2005. Анатомическое строение перикарпа и семенной кожуры сибирских представителей Potentilla L., Dasiphora Raf. и Comarum L. и его значение для систематики и филогении // Системат. замет. по материал. гербария Томск. ун-та. 95: 9-17.
Курбатский В. И. 2008. К внутриродовой систематике Potentilla L. и Comarum L. s. l. // Системат. замет. по материал. гербария Томск. ун-та. 99: 1-8.
Моторыкина Т. Н. 2015 а. Анатомическое строение черешков стеблевых листьев у некоторых видов рода Potentilla (Rosaceae) // Turczаninovia. 18 (3): 75-83.
Моторыкина Т. Н. 2015 б. Лапчатки (род Potentillа L., Rosaceae) флоры Приамурья и Приморья. Автореф....канд. биол.наук. Владивосток. 24 с.
Моторыкина Т. Н. 2018 а. История изучения рода Potentillа L. (Rosaceae) // Региональные проблемы. 21. 2: 113-117.
Моторыкина Т. Н. 2018 б. Анатомическое строение листовой пластинки у некоторых пред-ставителей родов Comarum, Dasiphora и Potentillа (Rosaceae), произрастающих в Приамурье // Turczаninovia, 21 (4): 135-144.
Оганезова Г. Г. 1986. Род Merendera (Liliaceae)/ некоторые данные анатомии, биологии, экологии // Бот. журн. 71. 7: 860-870.
Оганезова Г. Г. 1987. Экологический тип листа и история происхождения некоторых лилейных // Соврем. пробл. эколог. анатом. раст. Ташкент: 66-69.
Оганезова Г. Г. 1988. О возможностях использо вания структуры листа при уточнении проис-хождения родов на примере представителей семейства Liliaceae // Бот. журн. 73.4: 530-540.
Оганезова Г. Г. 2003. Семя как адаптивная структура (об особенностях адаптивности семян некоторых однодольных) // Тр. биол. науч.- иссл. ин-та СпбГУ. 50: 139-150.
Оганезова Г. Г. 2009. Об адаптивной специализации побегов на примере Cоlutea komaroii и Berberis vulgaris // Научн. чтения памяти проф. А. А. Яценко-Хмелевского. СПб. Тезисы докл.: 42.
Оганезова Г. Г. 2018. Потенциал адаптивной специализации побеговых систем на примере Cоlutea komaroii и Berberis vulgaris // Takhtajania. 4: 23-3.
Оганезова Г. Г. Аревшатян И. Г. 2009. Морфология цветка и особенности побеговой системы Cоlutea komaroii (Fabaceae) // Мат. конф. «Генетические ресурсы культ. раст. Проблемы эволюции и систематики культ. раст» . ВИР. СПб: 193-196.
Тахтаджян А. Л. 1978. Флористические области Земли. Ленинград. 248 с.
Файвуш Г. М., Алексанян А. С. 2016. Местообитания Армении. Ереван. 360 с.
Федоров Ан. А. 1958. Роды Potentilla, Dasiphora // Флора Армении. 3: 72-120. Ереван.
Ханджян Н. С. Род Potentilla L. Определитель флоры Армении. – рукопись.
Чавчавадзе Н. С., Сизоненко О. Ю. 2002. Структурные особенности древесины кустарников и кустарничков арктической флоры Росcии. СПб. 271 с.
Юзепчук С. В. 1941. Роды Potentilla, Dasiphora // Флора СССР. 10: 68-223. Москва-Ленинград.
Candolle de A. P. 1820. Geographie botanigue // Levrault, G. (Ed.) Dictionnaire des science naturalles. 18: 359-436. Paris.
Pegmen H. 1972. Genus Potentilla L. // Davis, P.H. (Ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands. 4: 41-68. Edinburgh.
Longstreth D. J. and Nobel P. S. 1979. Salinity effects on leaf anatomy consequences for photo-synthesis // Plant Physiology. 63. 4:700-703.
Djamali M., Brewer S., Breckle S. W., Jackson S. T. 2012. Climatic determinism in phytogeographic regionalization: a test from the Irano-Turanian region, SW and Central Asia // Flora. 207: 237-249.
Faghir M. B. Attar F., Farazmand A., Ertter B., Eriksen B. 2010. Leaf indumentum in Potentilla (Rosaceae) and related genera in Iran // Acta societatis botanicorum Poloniae. 79. 2: 139-145.
Faghir M. B., Attar F., Ertter B. 2011. Foliar anatomy of the genus Potentilla (Rosaceae) in Iran and the taxonomic implication // Iranian J. of Sci. & Technol. 35. 3: 243-256.
Ivanova A. A., P`yankov V. I. 2002. Structural adaptation of the leaf mesophyll to shading // Russ. J. Plant Physiology. 49: 419-431.
Khatamsaz M. 1993. Potentilla // Flora of Iran. 6: 88-142.
Noroozi J., Akhani H., Breckle S.-W. 2008. Biodiversity and phytogeography of the alpine flora of Iran // Biodiversity & Conservation. 17 (2): 493-521.
Noroozi J., Pauli H., Grabherr G., Breckle S.-W. 2011. The subnival - nival vascular plant species of Iran: a unique high-mountain flora and its threat from climate warming // Biodiversity & Conservation. 20: 1319-1338.
Ontivero M, Arias M., Ricci J. D., Babot J., Albornoz P., Castagnaro A. 2000. Analysis of genetic simi-larities among species of Fragaria, Potentilla and Duchesnea found in northwest Argentina by using morphological, anatomical, and molecular characters // Canadian J. Bot. 78: 547-556.
Pegmen H. 1972. Genus Potentilla L. // Davis, P.H. (Ed.) Flora of Turkey and the East Aegean Islands. 4: 41-68. Edinburgh.
P`yankov V. I., Kondrachuk A. V. 2003. Basic types of structural changes in the leaf mesophyll during adaptation of Eastern Pamir plants to mountain condition // Russ. J. Plant Physiology. 50: 28-35.
Schiman-Czeika H. 1969. Genus Potentilla L. // K. H. Rechinger (Ed.) Flora Iranica 66/30. 4: 78- 114. Graz.
Tamanyan K. G. & al. (eds.) 2010. The Red Book of Plants of the Republic of Armenia (higher plants and fungi). Yerevan. 592 p.
Takhtajan A. 1986. Floristic regions of the World. Los Angeles. 522 p.
