Ընձյուղային համակարգի հարմարվողական մասնագիտացման պոտենցիալը Colutea komarovii-ի և Berbeis vulgaris–ի օրինակներով
Բանալի բառեր-:
Բրախիբլաստներ, աուքսիբլաստներ, գագաթնային և ծոցային մերիստեմա, ընձյուղների մոդուլային համակարգ, հարմարվողականությունԱմփոփում
Ուսումնասիրվել է նմանատիպ ընձյուղային համակարգ ունեցող, սակայն տարբեր բնակմիջավայրերին հարմարված`մեզոֆիտ Berberis vulgaris և քսերոֆիտ Colutea komarovii բույերի միկրո- և մակրոմորֆոլոգիան: Դրանց միջև եղած հիմնական տարբերություններն են հանդիսանում բրախիբլաստների գագաթնային և ծոցային մերիստեմաների ակտիվության տարբեր աստիճանները: Berberis vulgaris-ի մոտ սաղարթի ձևավորումը իրականանում է գագաթնային մերիստեմայի հաշվին, իսկ Colutea komarovii-ի մոտ`ծոցային մերիստեմի հաշվին: Berberis vulgaris-ի մոտ ֆոտոսինթեզի ֆունկցիա իրականացնում են ընձյուղների երկու տիպն էլ, ինչն արտացոլում է դրանց անատոմիական կառուցվածքը: Colutea komarovii-ի մոտ ֆոտոսինթեզ իրականացնում են միայն բրախիբլաստների տերևները, աուքսիբլաստը պատասխանատու է միայն բույսի կմաղքային և ջրափոխադրման գործառույթների համար, ինչը նույնպես արտացոլում է դրանց անատոմիական կառուցվածքը: Այս օրինակներով կարելի է եզրակացնել, որ մորֆոլոգիապես համանման ընձյուղային մոդուլների համակարգը՝ դրանց բաղադրիչ էլեմենտների ակտիվության տարբերության հաշվին, հավելված աուքսի- և բրախիբլաստների միջև գործառույթների տարանջատման աստիճաններով, հարմարվողական մասնագիտացման տարբեր ուղղություններում էվոլյուցիոն զարգացման զգալի ներուժ ունի:
Հղումներ
Антонова И. С., Азова О.В. 1999. Архитектурные модели кроны древесных растений // Бот. журн., 84,3: 10-32.
Василевская В. К. 1954. Формирование листа засухоустойчивых растений. Ашхабад. 183 с.
Василевская В. К., Оганезова Г. Г. 1974. Особенности формирования структуры стебля древесных бар-барисовых // Вестник Ленинград. универ., 15: 38- 45.
Гамалей Ю. В. 2004. Транспортная система сосуди¬стых растений. СПб. 422 с.
Григорян Е. С. 1975. Особенности формирования древесины некоторых пород, культивированных на песчаных отложениях побережья озера Севан. Автореф. дис. … канд. биол. наук. Ереван. 30 с.
Гроссгейм А. А. 1950. Род Berberis // Флора Кавказа.
М.-Л.: 81-82.
Имс А. 1964. Морфология цветковых растений. М. 497 с.
Казарян В. О. 1969. Старение высших растений. М. 314 с.
Казарян В. В. 1979. О содержании пластических веществ и воды в опавших листьях древесных растений // Бюлл. ГБС. 11:79-82.
Казарян В. В., Оганесян Л. Н. 1989. Сезонные изменения содержания хлорофилла в побегах древес¬ных интродуцентов как адаптивный процесс // Биол. журн. Армении, 42, 12: 1091-1093.
Оганезова Г. Г. 1974. Анатомическое строение листа у Berberidaceae s.l. в связи с систематикой семейства // Бот. журн., 1974, 59, 12: 1780-1794.
Оганезова Г. Г. 1978. Сравнительная анатомия вегета¬тивных побегов представителей Berberidaceae в связи с систематикой семейства // Бот. журн., 63, 3: 419-423.
Оганезова Г. Г. 2009 а. Особенности структуры стелы однодольных растений с жизненной формой лиан // Проблемы современной дендрологии. М.: 632- 635.
Оганезова Г. Г. 2009 б. Структура однодольных расте¬ний в свете современных представлений об эволюции стелы // Флора, раст., раст. ресурсы Арме¬нии, 17: 45-52.
Оганезова Г. Г. 2009 в. Об адаптивной специализации побегов на примере Colutea komarovii и Berberis vulgaris // Научн. чтения памяти А.А. Яценко- Хмелевского «Структурно-функциональные исследования растений в приложении к актуальным проблемам экологии и эволюции биосферы». Тезисы докл. СПб: 42.
Оганезова Г. Г., Аревшатян И. Г. 2009 г. Морфология цветка и особенности побеговой системы Coluteа komarovii Takht. (сем. Fabaceae) // Проблемы эволюции и систематики культурных растений. СПб.:193-196.
Паутов А. А. 1984 а. Строение удлиненных и укоро¬ченных побегов у древесных растений // Тезисы I Всесоюз. конф. анатом. раст. , Л.: 125-126.
Паутов А. А. 1984 б. Строение удлиненных и укороченных годичных побегов у древесных двудольных (на примере Populus alba L.). Автореф. дисс. …канд. биол. наук. Л., 16 с.
Сагателян А. А. 1981. О Coluteа komarovii (Fabaceae) // Бот. журн., 66, 3: 436-437.
Тахтаджян А. Л. 1940. Некоторые новые и менее известные растения, собранные на Кавказе // Not. Sist. Inst. Bot. Tiphlis, 9: 22-24.
Цвелев Н. Н. 2001. Род Berberis // Флора Восточной Европы, 10. СПб.:198-202.
Яценко-Хмелевский А. А. 1954. Древесины Кавказа, 1. Ереван, 674 с.
Ghahremaninejad F., Gharemani M. A. 2008. Colutea komarovii (Fabaceae), new record from NW Iran // Iran. J. Bot., 14, 2: 102-104.
Metcalfe C. R., Chalk L. 1965. Anatomy of the Dicotyledons. Berberidaceae. 1. Oxford: 58-63.
Takhtajan A. L. 1991. Evolutionary trends in flowering plants. New York. 241 p.
